Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de yaşayan ve yaklaşık 10 senedir kalacak yeri olmadığı için arkadaşlarının ve akrabalarının kanepesinde uyuyan Tatu Ainesmaa sonunda istediği eve kavuştu. Bu sene 32 yaşına giren Tatu, şu anda 2 odalı içi yeni dekore edilmiş orman manzaralı bir evde kalmanın mutluluğunu yaşıyor. Bu ev aslında onun istediğinden de fazlası. Peki ama bu hayal nasıl gerçekleşti?
Finlandiya, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında evsizliğin azaldığı tek ülke. Bundan yaklaşık 10 sene önce Housing First (Öncelik Konut) adlı bir girişim, artan evsizlik ve barınma sorununu kökünden değiştirdi. Bir doktor, bir sosyal bilimci, bir siyaset adamı ve bir piskopos Nimi Ovessa adında bir rapor hazırladı. Türkçe ifadesiyle ‘kapının üzerindeki adınız’ demek olan Nimi Ovessa raporu sayesinde hükümet harekete geçerek, 2008 yılından bu yana konut sorununa kalıcı bir çözüm getirmeyi başardı.
‘Housing First’ girişimiyle birlikte Finlandiya hükümeti, belediyeler ve sivil toplum örgütleriyle bir araya gelerek birçok daire satın aldı, yeni blok apartmanlar inşa etti ve eski barınakları yenileyerek kalıcı ve konforlu yeni evlere dönüştürdü. Bunlardan bir tanesi de evsizlerin kaldığı Helsinki’nin Malminkartano ilçesinin bir kenar mahallesinde bulunan Rukkila hosteli.
Bu eski bina şu anda yenilenerek 21 kiracının oturduğu modern bir apartmana dönüştürülmüş durumda. Bu apartmanın ortak kullanımında bir vücut geliştirme salonu, sauna, salon ve akşam yemeği odası ile tertemiz bir mutfak yer alıyor. Tatu Ainesmaa da çoğunluğu 30 yaşın altındaki bu kiracılar arasında yer alıyor.
Housing First çalışma grubu sekreteri Juha Kaakinen “Herkes eski sistemin işe yaramadığının farkındaydı. Kökten bir değişikliğe ihtiyacımız vardı.” diyor.
Housing First öncelikle proje çerçevesinde 2.500 yeni konut inşa etmeyi planlamış. Bu rakam şu anda 3.500’ün üzerinde. 2008 yılında başlanan çalışmalar sayesinde Finlandiya’da evsizlerin oranı yüzde 35 azalma göstermiş. Şu anda Helsinki’de sokakta yaşayan evsizlerin sayısı 50 civarında. Şehirde kış aylarında sıcaklık eski 20’lere kadar düşebiliyor.
Helsinki Belediye Başkanı yardımcısı Sanna Vesikansa çocukluğunda ülke genelinde yüzlerce, binlerce insanın parklarda ve ormanlarda uyuduğunu söylüyor. “Ancak bu manzaraları artık pek nadir görüyoruz. Sokakta uyuma oranı oldukça azaldı.”
Uzun yıllar sokakta yaşamış insanların normal hayata dönmesi çok kolay olmuyor. Bu insanların çoğunun uyuşturucu bağımlılığı ve sağlık sorunları bulunuyor. Bu sebeple Housing First projesiyle ev sahibi olanlara günlük hayatta yapmaları gereken yemek, çamaşır ve temizlik gibi işlerde bazı görevliler yardımcı oluyor. Proje başladığı zaman Konut Bakanlığı koltuğunda oturan, Helsinki Belediye Başkanı Jan Vapaavuori bu hizmetin uzun seneler evsiz kalan kişiler için kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor.
İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre 2010 yılında sokaklarda yaşayan kişilerin sayısı 1.768 iken, 2018’de bu rakam 4.677’ye yükselmiş. Sivil toplum kuruluşlarıysa gerçek rakamın çok daha yüksek olduğunu ifade ediyor.
Housing First evlerinde kalanlar öncelikle 3 aylık bir deneme sürecine tabi tutuluyor. Bu evlerde alkol ve uyuşturucu sokmak yasak. Bu evlerde kalanlar çok cüzi de olsa kira ödüyor. Kimileri 2-3 sene kalırken, kimileri 7 sene bu evlerde yaşıyor. Ev hayatına ve normal bir düzene kavuşan bu insanlar, daha sonra kendi evlerine taşınarak hayat düzenlerini kuruyorlar. Yetkililer bu proje sayesinde birçok evsiz ve madde bağımlısı insanın artık iş sahibi olduğunu ve kendi kiraladıkları özel dairelerinde kaldıklarını söylüyor.
Finlandiya hükümeti bu proje için 250 milyon euro harcamış. Housing First konutlarında 300’den fazla da çalışan bulunuyor. Proje sayesinde ev sahibi olan bazı kişilerin sosyal sigorta ve sağlık harcamalarının devlete olan faturası senelik 15 bin euroyu bulabiliyor.
Başkent Helsinki’de bulunan sosyal konut sayısı ise 60 bin civarında. Şehirde yaşayan her 7 kişiden birisi, bu evlerde kalıyor. Devletin sosyal konut yapan bir kamu inşaat şirketi de bulunuyor.
Kaynak: Euronews
News
