Finlandiya Cumhurbaşkanı Aleksandır Stubb, 25 Eylül 2024’te New York’ta düzenlenen 79. BM Genel Kurulu’nda bir konuşma yaptı.
Cumhurbaşkanı Stubb, konuşmasında önemli mesajlar verdi ve BM Güvenlik Konseyi’nin reform edilmesi gerektiğini belirtti. Bu bağlamda önerilerini sıraladı. Kalabalık salonda dikkatleri üzerine çeken Stubb, özetle şunları kaydetti:
“Finlandiya’nın bugün sunduğu üç maddelik öneri çok somut, bazıları aşırı iyimser diyebilir, ama bir yerden başlamamız gerektiğini düşünüyorum. O yüzden işte başlıyorum.
Birincisi, tüm büyük kıtalar her zaman BM Güvenlik Konseyi’nde temsil edilmelidir. Latin Amerika ve Afrika’nın Güvenlik Konseyi’nde kalıcı bir temsilciliğinin olmaması ve Asya’yı sadece Çin’in temsil etmesi kabul edilemez. Bu nedenle, daimi üye sayısının beş kişi artırılmasını öneriyoruz – daha somut olarak Asya’dan iki, Afrika’dan iki ve Latin Amerika’dan bir üye.
Daimi üye sayısı böylece 10 olacaktır. Buna ek olarak 10 seçilmiş üye ile Güvenlik Konseyi, her an BM’nin üyelerinin yaklaşık yüzde 10’unu barındıracaktır. Benim bölgem olan Avrupa, mevcut iki koltuğunu nasıl en iyi şekilde bölebileceğini düşünmelidir.
İkinci olarak, hiçbir devletin veto hakkı olmamalıdır. Veto hakkının İkinci Dünya Savaşı’nın ardından gerekli olduğunu tamamen anlıyorum, ancak günümüz dünyasında bu hak, Güvenlik Konseyi’ni çok sık devre dışı bırakmış ve New York’taki karar alma sürecini durdurmuştur. BM ajansları, ulusal vetoların konu olmadığı ve herhangi bir üyenin onları engelleyemeyeceği için etkin bir şekilde çalışmaktadır.
Üçüncü olarak, BM Güvenlik Konseyi’nin daimi veya seçilmiş bir üyesi BM Şartı’nı ihlal ederse, oy kullanma hakkı askıya alınmalıdır. Bu karar nihayetinde Genel Kurul tarafından alınmalıdır. Birleşmiş Milletler’de çifte standartlara yer olmamalıdır.
Güvenlik Konseyi’nin yapısının ele alınması gerekiyor. Konsey, 21. yüzyılın küresel gerçeklerini daha iyi yansıtmalıdır. Afrika’nın temsil edilmemesi özellikle çarpıcıdır.
Diğer dengesizlikler de düzeltilmelidir. Bu masada bir koltuğa sahip olmak bir ayrıcalık değil, bir sorumluluktur. Bu sorumluluk, başkalarını suçlamak yerine, farklılıkları aşmayı gerektirir.
Savaş ve barışla ilgili kritik kararlar çoğu zaman iktidarda kalma ihtiyacıyla hareket eden az sayıda kişi tarafından alınıyor,” diyerek handikapları vurguladı.
Cumhurbaşkanı kusursuz İngilizcesiyle yaptığı konuşmasında, “BM Güvenlik Konseyi’nde kapsamlı bir reforma ihtiyacımız var,” diyerek salondan büyük alkış aldı.
Stubb, barışla ilgilenen küresel çoğunluğun, bu kararları engelleyebilecek yeterli uluslararası güce sahip olmadığını, bunun Ukrayna, Filistin ve Sudan için de geçerli olduğunu belirtti.
“Ben Finlandiya’dan geliyorum. Biz, Avrupa’nın kuzeydoğusunda küçük bir ülkeyiz. Barışsever bir milletiz. II. Dünya Savaşı’ndan toparlanmamız ve Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri olmaktan çıkıp en zengin, en güvenli (ve evet, en mutlu) ülkelerinden biri haline gelmemiz, Birleşmiş Milletler’in başarısı ile yakından bağlantılıdır.
Onurumuzu gösterebilme, saygıyla hareket edebilme ve uzlaşmayı teşvik etme yeteneğimiz, başarı hikâyemizde önemli bir rol oynamıştır. Biz özgür ve açık bir toplumuz. Bu kurumun değerini anlıyoruz çünkü onun bir ülkeye ve vatandaşlarına en iyi şekilde neler sağlayabileceğine bizzat tanıklık ettik.
Bugün tekrar bir yol ayrımındayız. Ve kabul etmeliyim ki endişeliyim. Ülkeler ve bloklar arasındaki bölünmeler genişliyor. Dünyaya dair ortak anlayışımız azaldı; yerini tartışma, çatışma ve nefreti körükleyen anlatılar aldı. Devam eden çatışmaların sayısı Soğuk Savaş’tan bu yana en yüksek seviyede ve bu çatışmalara katılan devletlerin sayısı da artıyor. Özellikle üç sıcak nokta: Filistin, Ukrayna ve Sudan. İnsanların acıları, bu salonda kabul edilemeyecek bir noktaya çoktan ulaştı,” diye ekledi.
Son olarak Stubb, “Konuşmam bireylere değil, hepimize hitap etmektedir. Suçlama oyunlarına ya da ‘ya o ne olacak’ tartışmalarına girmiyorum. Hepimiz sorumluyuz. Hepimiz sorunun bir parçası olduğumuz kadar çözümün de bir parçasıyız,” vurgusunu yaptı.
Abdullah Bilal Dalkilic HaberFin Editöru
Fotoğraf: Presidentti.fi
Sitemizde deneyimlerinizi geliştirmek için çerezler kullanıyoruz. Web sitemizde gezinmeye devam ederek bu çerezlerin kullanımına izin vermiş olursunuz. Detaylar için Gizlilik Politikası ve Çerez Politikası sayfalarını inceleyebilirsiniz.