Bağımsızlık Sonrası Finlandiya Üzerine 

Finlandiya’nın Sovyetler Birliğinden bağımsızılığını ilan etmesinin aradan tam yüz iki yıl geçti. Önceleri caddelerde, arabaların üzerinde, Finlandiya’nın uluslararası kısaltılmış şekli ile SF (Suomi Finland) diye yazılıydı. Doksanlı yıllarda Finlandiya’nın SF olan sembolünün FIN olarak değiştirilmesine karar verildi, Zira bazıları SF harflerinden  Sovyet Finland anlamı çıkarıyordu.

Aslında Suomi kelimesinin de tam bir anlamı yoktu, ancak 1300’lü yılların ortalarına kadar Suomi kelimesi Finlandiya anlamı taşıyor ve Satakunta, Hamee, Karjala ve Savo bölgesi anlamına geliyordu. Suomi kelimesi aynı zamanda Finlandiya’da değişik lehçelerin de toplamını temsil ediyordu. Savo ve Karjala bu lehçelerin en çok bilinenleridir.

Finlandiya’da yaşayan ancak Fin ırkına mensup olmayan bir de Saamiler diye bir halk var, geçmiş kültürleri yaklaşık on bin yıl öncesine dayanıyor. Finlandiya dışında Norveç ve İsveç topraklarında yaşıyorlar. Sayıları ise toplamda 70 ile 100 bin kadar olduğu tahmin ediliyor ve çoğunlukla Norveç bölgesinde yaşıyorlar, bir bakıma kendi dil ve kültürlerinde özerk bir yönetimleri var, Saamiler, Saami dilini konuşuyorlar bu dilinin de kendi aralarında farklı lehçeleri bulunuyor.

Finlandiya toplam 5.4 milyon nüfuslu , ve bu nüfusun %6’sını İsveçliler oluşturuyor. Finlandiya’da resmi dil  Fince ve İsveççe.Finlandiya İsveç yönetimi altında olduğu yıllarda İsveç krallığı Finlandiyayı sürgün bölgesi olarak kullanıyordu.Bu konuda  Beyaz Zambaklar ülkesi kitabında biraz daha detaylı bilgiler bulmak mümkün.

1900’lü yılların başında bağımsızlığını kazanan Finler arasında bağımsızlıktan bir kaç yıl sonra Beyazlar ve Kızıllar sivil savaşı patlak veridi. Beyazları Almanlar, Kızılları da tabii ki Sovyetler destekledi ve bu savaş 1924 yılında Beyazların zaferi ile sonuçlandı.

O yıllar yokluk, sefalet, hastalıklar ve kıtlık yıllarıydı çok zor geçiyordu. Büyük şehirlere insanlar iş bulmak için akın ediyor, toplu yerlerde kalıyor,  günlük tok karnına çalışacak bir iş arıyorlardı. Birçok Fin o yıllarda İsveç ve Norveç başta olmak üzere Amerika, Avustralya ya göç ederek, ülkesine katkıda bulunmaya çalıştı.

Finler Alexis Kivi adında bir dahi öğretmen yetiştirmişlerdi, bu öğretmen at sırtında aylarca köylerde kasabalarda, şehirlerde, kahve ve birahaneleri gezerek eğitimin öneminden bahsetti ve eğitim seferberliği başlattı, kiliselerde papazlar ile anlaşarak okuma yazma bilmeyen çiftlerin nikahlarını kıymamaları için anlaşma sağladı ve kısa bir süre sonra bu konuda başarı elde etti.

1938 yılına gelindiğinde Sovyetler Birliği ile Soğuk savaş adını verdikleri bir savaşa girdiler, savaşı kaybettiler ve büyük bir tazminata mahkum oldular.  Rusya sınırına yakın olan Karjala bölgesini kaybettiler. Birinci  dünya savaşı sonrası Sovyetler Birliği ile anlaşmaya yaparak, makine sanayisi başta olmak üzere tarımda ve diğer yeni teknoloji alanlarında tazminat ödemek zorunda kaldılar.

1991 yılında Sovyetler Birliği dağılmasının ardından, Finlandiya da çok ciddi bir darbe aldı zira ihracatının çok büyük bir bölümünü yani %75’ini Sovyetler Birliğine yapıyordu. Benim de Finlandiya’ya gelişim tam bu yıllara rastlıyor. Bundan sonra yaşananlara birebir şahit oldum.

(Devam edecek)

Abdullah Dalkılıç (Gazeteci)